۱۳۹۶ مهر ۱۳, پنجشنبه

یاد نامه ها: ٣٤ - یادنامه ی شکیبی اصفهانی

ماجرای زندگی او
محمد رضا خلف خواجه عبداﷲ امامی اصفهانی مشهور به "شکیبی اصفهانی" از سرایندگان قرن دهم و یازدهم هجری بود: بسیاری از تارنماها
شکیبی اصفهانی  در هرات دعوی ملک الشعرایی می کرد. وی به سال ۱۰۲۳ هجری قمری درگذشت (از مجمع الخواص و فرهنگ سخنوران) - شاعری است معروف که اصلش از اصفهان است: تارنمای پارسی ویکی
یادآوری: درگذشت شکیبی اصفهانی در سال ۱۰۲۳ قمری برابر با ۹۹۳ خورشیدی در دوره ی صفویه بود: از همین تدوین کننده
شکیبی اصفهانی متخلص به شكیبى. در شیراز و اصفهان دانش آموخت. در سى و چهار سالگى به هندوستان مسافرت كرد و به خدمت خان خانان نایل آمد و ساقى نامه‏اى به نام او به نظم آورد و ده هزار روپیه جایزه گرفت. شكیبى به سال ۱۰۱۲ هجری قمری به زیارت حرمین شریفین رفت و از خان خانان هشتاد روپیه خرج راه گرفت و چون در بازگشت از این سفر اموال او تباه شد، خان خانان دوازده روپیه دیگر فرستاد. وى در سال ۱۰۱۸ هجری قمری به پایمردى این امیر و فرمان جهانگیر شاه به صدرات دهلى رسید وى از جمله‏ى شاگردان امیر تقى‏الدین نسابه‏ى شیرازى بود. وى دیوانى مشتمل بر چهار هزار بیت دارد: تارنمای .راسخون
میرزا عبدالرحیم خان‌خانان و شکیبی اصفهانی: میرزا عبدالرحیم خان‌خانان (۱۷ دسامبر ۱۵۵۶ - ۱۶۲۷ م / ۹۶۴ - ۱۰۳۶ ه‍. ق) پسر محمد بیرام‌خان خان‌خانان و از وزیران صاحب قدرت و هنرپرور و از شاعران دربار گورکانیان هند در زمان جلال‌الدین اکبرشاه و جهانگیر شاه بود. او در روند مهاجرت هنرمندان ایرانی به هند مؤثر بود.... تقریباً همه ی شاعران صاحب‌نام سدهٔ دهم و آغاز سدهٔ یازدهم که به هند رفته‌اند به نوعی از بخشش‌ها و حمایت خان‌خانان برخوردار بوده‌اند؛ از جمله شاعرانی چون نظیری نیشابوری، شکیبی اصفهانی، عرفی شیرازی و بسیاری دیگر:  تارنمای ویکی‌پدیا
*

برخی از سروده های او
" شب های هجر" و " سخت جانی "
" شب های هجر" را گذراندیم و زنده ایم
ما را به " سخت جانی " خود این گمان نبود
یادآوری: ۱ - محمد فرخی یزدی (۱۲۶۸ - ۱۳۱۸ خورشیدی) نیز در زمینه ی " جان " در دوران زندگی چنین سروده است:
زندگی کردن من مردن تدریجی بود/ آنچه " جان " کند تنم عمر حسابش کردم: ویکی ‌نبشته
 ۲- مهدی اخوان ثالث (۱۰ اسفند ۱۳۰۷ مشهد - ۴ شهریور ۱۳۶۹ تهران) هم درباره ی "شب های هجر" چنین آورده است:
من خدای روشنی ها من خدای آفتاب/ از میان ابرهای خسته این امواج نور
نیزه های تیرگی پیر ای زرین من است/ خسته خاطر عاشقان هستی از کف داده را
هدیه آوردن ز شهر عشق ، آیین من است/ نک برایت هدیه ای آورده ام از شهر عشق
تا که همراز تو باشد در غم شب های هجر/ ساحلی باشد منزه تا که درج خاطرش
گوهر اندوزد ز غمهای تو در دریای هجر\/ اینک این پاکیزه تن مرغک ، ره آورد من است...
*
در وصف عید قربان
بوی عید آید همی از موی مشک افشان تو/ کام دل خواهم به جان از لعل چون مرجان تو
در شبان تیره بینم تا سحر چون صبح عید/ بزم دل گردیده روشن از رخ رخشان تو
گر اویس اندر قرن بشسکت دندان را ز سنگ/ دیده بود از دیده دل گوهر دندان تو
عید قربانست و هرکس بره یی قربان کند/ من بر آنم تا نمایم جان خود قربان تو...
*
توصیف دلبر و مدح حیدر صفدر
بتی دارم به رخ رنگین چو فرخار/ به تار موی مشگین چین و تاتار
لبش مرجان و مرجان را دهد قوت/ خطش از روشنی چون خط یاقوت
مه رویش فراز سرو قامت/ فروزان آفتابی در قیامت
نهال دلبری سرو روانش/ غلامی سرو باغ و بوستانش....
*
من کیستم از خویش به تنگ آمده ای / دیوانه ٔ با خرد به جنگ آمده ای
دوشینه به کوی یار از رشکم کشت/ نالیدن پای دل به سنگ آمده ای .

آگاهی هایی در مورد دیوان شکیبی اصفهانی
مشتمل بر قصائد و غزلیات و رباعیات/ با مقدمه ی استاد جلال الدین همایی/ چاپ ۱۳۸۷ خورشیدی: تارنمای کتاب
*
برخی نظرات درباره ی او و سروده های او
۱ - شکیبی اصفهانی جوانی خوش قد و قامت بود... گویند در جوانی ادعای پیری و با عدم استطاعت داعیه ٔ امیری داشته است: تارنمای پارسی ویکی
۲ - " غرض ذکر مقدمه ای است بر دیوانی از شاعر لبیب حضرت محمد رضا شکیبی اصفهانی که اکنون در بزم شاهدان سخن متجلی شده است. در ترجمه ی حال شاعر بزرگوار مقدمه نویسان دیگر حق مقام را گذارده و آنچه در این باره در خور تقریر و تحریر بوده است گفته و نوشته اند. برای تعریف و تقریظ استاد این حقیر بی مقدار چه گویم که مشک خود ببوید... دیوان حاضر بر میزان قدرت سخن دانی گوینده اش صادق ترین گواه است": جلال الدین همایی/ تارنمای کتاب
*
تصاویر او
برخی از تارنماها عکس ها و تصاویری از شکیبی اصفهانی همراه با کلاهی شبیه کلاه شاپو چاپ و منتشر کرده اند. به نظر نمی رسد که این تصاویر متعلق به محمد رضا شکیبی سراینده ی اصفهانی باشد. زیرا استفاده از کلاهی شبیه کلاه شاپو در زمانی که او می زیسته (در دوره ی صفویه)  بسیار بعید است: از همین تدوین کننده
*
مزار شکیبی اصفهانی در تخت فولاد اصفهان
تخت فولاد اصفهان، دومین آرامستان مهم جهان تشیع و بزرگ‌ترین قبرستان تاریخی کشور در دل خود هزاران مزار نامداران اعصار، را جای داده است.... شعرایی همانند؛ طبیب اصفهانی، شکیبی اصفهانی و رجبعلی گلزار در خاک تخت فولاد آرمیده اند: تارنمای خبرگزاری فارس

تهیه و تدوین:
دکتر منوچهر سعادت نوری

*
گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2017/10/blog-post.html
بخش های پیشین مجموعه ی یاد نامه ها