ویژگی های قهوه
۱ - نام علمی و طبقه بندی علمی قهوه: نام علمی: کفا یا کافا/ فرمانروا: گیاه/ راسته: گل سپاسی سانان (راسته‌ای از دولپه‌ای ها با جام منظم پیوسته)/ تیره: روناسیان/ جنس: قهوه (قهوه عربی شدهٔ واژهٔ "کفا" یا "کافا" و در اصل نام منطقه و شهری در جنوب غربی اتیوپی است که گیاه قهوه ابتدا در آنجا یافت شده‌است): بخش های گوناگون تارنمای ویکی پدیا
۲ - قهوه درختچه ای است از تیره ٔ روناسیان که ارتفاعش بین ۲ تا ۱۲ متر متغیر است . گلهایش سفید و با بوی مطبوع ، ساقه اش استوانه ای شکل و شاخه هایش متقابلند، برگهایش ساده و بیضوی و نوک تیز و کناره های پهن موج دار است . رنگ برگ ها سبز تیره و شفاف و در سطح فوقانی همراه با دو گوشوارک است . کاسه و جام گل آن شامل ۵ تقسیم و پرچم هایش نیز بتعداد ۵ است . میوه اش سفت و ابتداء سبزرنگ و پس از رسیدن قرمز می شود و محتوی دو دانه است هر دانه ٔ قهوه به اندازه ٔ یک نخود درشت و دارای یک سطح مستوی و یک سطح محدب است بر روی سطح مستوی یک شکاف وجود دارد. دانه ٔ قهوه محتوی مقداری آلبومین سخت و شاخی است (مانند هسته ٔ خرما). حدود ۳۳ نوع از این گیاه شناخته شده که در نقاط مختلف بحالت وحشی می رویند. اصل این گیاه از آفریقا و از منطقه ٔ سودان است و از آنجا به عربستان جنوبی در حدود قرون ۱۴ و ۱۵ میلادی برده شده و بعداً از آنجا به هندوستان و سپس به قاره ٔ جدید حمل و اکنون در برزیل بمقدار بسیار فراوان کشت می شود. میوه ٔ قهوه به بزرگی یک گیلاس و کمی کشیده است . دانه های قهوه بویی مخصوص و طعمی ملایم و گس دارند ولی بر اثر بو دادن بوی مخصوص و پسندیده ای پیدا میکنند.در آلبومن قهوه مقادیری مواد چرب و قند و سلولز و مواد آزته و کافئین موجود است . کافئین نخستین بار در سال ۱۸۲۰ م . توسط رونگ درآلمان بدست آمد و بعدها در سال ۱۸۶۱ م . رابطه اش با تئوبرومین که آلکالوئید موجود در چای است مشخص شد (اثراتی مشابه یکدیگر دارند و مخصوصاً مقوی قلب هستند). در قهوه ٔ بوداده علاوه بر کافئین ، ماده ٔ معطری به نام کافئون نیز وجود دارد که ماده ای است روغنی و فرار که به مقدار بسیار کم چند لیتر آب را معطر میکند. قهوه ٔ بوداده مدر و محرک اعصاب است و بعنوان رفع مسمومیت از تریاک و مواد مخدر دیگر حتی الکل (هنگام مستی ) بکار میرود. قهوه ٔ سبز دارای اثر رفع اسهال و تب بر و ضد سیاه سرفه است . کافئین که آلکالوئید موجود در قهوه است مقوی قلب و مدر است و در ضعف قلب و بیماریهای عفونی (ذات الریه ، تیفوئید). مصرف می شود: لغت نامه ی دهخدا/ تارنمای واژه نامه پارسی ویکی
۳- قَهوه نوعی نوشیدنی رایج است که از دانه‌های بوداده و آسیاب‌شدهٔ گیاه قهوه به دست می‌آید. گیاه قهوه بومی مناطق نیمه‌گرمسیری آفریقا و برخی از جزایر جنوب و جنوب شرق آسیاست، این گیاه از آفریقا به سایر نقاط جهان پراکنده شد و در حال حاضر در بیش از ۷۰ کشور کشت می‌شود که در درجهٔ اول مناطق استوایی آمریکا، جنوب شرقی آسیا، هند و آفریقاست، هنگام رسیدن میوهٔ گیاه قهوه، دانه‌های قهوه را برداشت، پردازش و در نهایت خشک میکنند. دانه‌های قهوهٔ خشک شده به درجات مختلف بو داده می‌شوند، بسته به عطر و طعم مورد نظر، درجه‌بندی‌های مختلفی برای این محصول در نظر گرفته شده‌است، قهوه کمی اسیدی است و می‌تواند به علت داشتن کافئین بالا موجب تحریک انسان گردد.
قهوه در زمان صفویه جای خود را در میان نوشیدنی‌های روزانه ایرانی ها باز کرد (نمونه‌ای از ورود ایران به شبکه ی اقتصادی جهانی آن دوران). تا قرن نوزدهم که چای به نوشیدنی غالب مردم تبدیل شد، همچنان این ماده سیاه و تلخ بسته به منطقهٔ جغرافیایی و طبقهٔ اجتماعی دوستداران خود را داشت. امروزه نوشیدن انواع قهوه از جمله قهوه ی فرانسه، اسپرسو، کاپوچینو و قهوه ی فوری و شیر قهوه طرفداران زیادی پیدا کرده است. البته قهوه ی ترک به‌خاطر محبوبیت میان ایرانیان ارمنی از گذشته در میان مردم رایج بوده و به‌واسطه فال قهوه جایگاه خاص خود را داشته است. قهوه از قرن نهم میلادی در ایران نوشیده می‌شد. صوفی‌ها با کمک نوشیدن قهوه می‌توانستند خود را برای انجام مراسم مذهبی بیدار نگه دارند. در دوران صفوی بود که قهوه‌خانه‌ها به‌عنوان مکان‌هایی برای تجمع شاعران و هنرمندان در ایران رواج پیدا کرد. در سال ۱۶۶۴ کاشف الدین یک داروشناس صفوی، یک رساله در مورد ارزش‌ها و خصوصیات قهوه به شاه عباس دوم تقدیم کرد. تاریخ فرهنگ نوشیدن چای در ایران تنها از انتهای قرن پانزدهم شروع شد. از آنجایی که کشورهای تولید کنند قهوه مسافت زیادی تا ایران داشتند، حمل و نقل قهوه به ایران مشکلات بسیار داشت، ولی نزدیکی تولیدکننده‌های عمده چای نظیر چین به جاده اصلی تجارت آن زمان یعنی جاده ابریشم سبب شد که تجارت و حمل و نقل چای با سهولت بیشتری در ایران صورت بگیرد: تارنمای ویکی‌پدیا
قهوه‌خانه در ایران
قهوه‌خانه به مکان‌های مشابهی گفته می‌شود که در آنها قهوه نوشیده می‌شود... در قديم در گوشه و كنار شهرهاي ايران و در سر راه ها و منزلگاه هاي ميان شهري قهوه خانه هايي داير بود. قهوه خانه هاي قديم درون شهري بهترين و جذابترين اماكن عمومي شهرها براي گذراندن اوقات فراغت بودند. هر يك از آنها معمولاً محل اجتماع گروهي از قشرها و صنف هاي گوناگون بود. قهوه خانه هاي سر راهي يا ميان جاده اي كه به آنها چايخانه هم ميگفتند، اكثراً سرپناه هايي براي استراحت و رفع خستگي مسافران خسته و مانده بين راهي بود. اين قهوه خانه ها معمولاً به دسته و صنفي خاص اختصاص نداشتند و مشتريان آنها رهگذراني بودند كه براي نوشيدن چاي و كشيدن قليان و خوردن صبحانه يا ناهار و يا شام به اين قهوه خانه ها ميرفتند. نخستين قهوه خانه ها در ايران در دوره صفويان، و به احتمال زياد در زمان سلطنت شاه طهماسب (۹۳۰ - ۹۸۴ قمری)، در شهر قزوين پديد آمد و بعد در زمان شاه عباس اول (۹۹۶ - ۱۰۳۸ قمری) در شهر اصفهان توسعه يافت: تارنمای مهرمیهن
*
پیش از این که قهوه خانه به صورت یک نهاد عمومی- اجتماعی در ایران پدید آید، در دربارهای صفوی وقاجار بیوتاتی به نام آبدارخانه و قهوه خانه وجود داشتند که درآنها انواع شربتها و عرقیجات و نوشیدنی ها را تهیه می کردند و به درباریان و میهمانان داخلی و خارجی عرضه می کردند. یکی از نوشیدنی ها نیز در آبدارخانه های دربار قهوه بود. در آغاز، قهوه پزی و قهوه نوشی در ایران عمومیت نداشت و مخصوص درباریان و رجال مملکتی بود. پادشاهان صفوی و قاجاری قهوه چی و قهوه چی باشی داشتند که از منصب های درباری به شمار می رفتند. کم‌کم قهوه خانه به محیط بیرون از دربار و به خانواده های اشرافی و اعیانی راه یافت و قهوه نوشی در جامعه و میان مردم شکل گسترده تر یافت: تارنمای پایگاه خبري-تحليلي مشرق نيوز
مزایا و معایب نوشیدن قهوه
در طول چند دهه گذشته بیش از ۱۸۰۰۰ تحقیق علمی در باره ی نوشیدن قهوه خوب است یا بد؟ نفع دارد یا ضرر؟ انجام شده است. نكته این است كه تحقیقات جدید عمدتاً منافع قابل ملاحظه ای را برای نوشیدن قهوه ذكر می كنند، نوشیدنی كه البته باید متعادل باشد تا از اثرات سوء قهوه بكاهد. خلاصه اینكه نوشیدن بین ۲ تا ۴ فنجان قهوه در روز متعادل و مفید است. نوشیدن قهوه در حد متعادل ریسك ابتلا به آلزایمر و پاركینسون را پایین می آورد. تحقیقات جدید نشان می دهد كه آنتی اكسیدان های موجود در قهوه (كه در چای هم موجودند) مانع آسیب به سلول های مغز می شوند و حتی خطر به ابتلا به سرطان مغز را كاهش می دهند. همچنین نوشیدن مداوم قهوه (۴ فنجان یا بیشتر در روز) خطر ابتلا به دیابت نوع دوم را كم می كند، تحقیقات دیگری هم هست كه نشان می دهد شانس وقوع سكته در افرادی كه به طور متعادل قهوه می نوشند از آنهایی كه اصلاض قهوه نمی نوشند كمتر است. همین تحقیق نشان می دهد كه نوشیدن زیاد قهوه (بیش از ۵ فنجان در روز) ریسك سكته را افزایش می دهد. تحقیق دیگر نشان می دهد كه با اضافه شدن ۲ فنجان قهوه به میزان مصرف روزانه خطر ابتلا به سرطان كبد به میزان ۴۳ درصد كاهش می یابد. اما از سوی دیگر اگر شما مشكل خوب خوابیدن دارید، بهتر است كه نوشیدن قهوه را متوقف كنید. یا حداكثر فقط تا شش ساعت قبل از خواب قهوه بنوشید. قهوه جوشانده و فیلتر نشده (مثل قهوه فرانسه یا قهوه ترك) حاوی مقادیر بالاتری از کافستول (تركیبی كه می تواند باعث افزایش ال دی ال یا همان كلسترول «بد» در خون شود) است. به خانمهای باردار و مادران دارای فرزند شیرخوار هم توصیه می شود كه كمتر قهوه بنوشند، مخصوصاً در مادرانی كه شیر می دهند كافئین موجود در قهوه به شیر مادر منتقل می شود و ممكن است باعث بی قراری نوزاد شود: تارنمای پایگاه تحلیلی خبری شفاف
*
قهوه، چای یا نوشیدنی های دیگر در دمای بالا می‌توانند باعث سوختن مری شوند که همین امر می‌تواند زمینه ایجاد سرطان مری را فراهم کند. آدریانا سالمون، متخصص تغذیه بالینی در دانشگاه تگزاس گفت: چنین سوختگی‌هایی از نوشیدنی‌های داغ می‌تواند به سلول‌های مری آسیب وارد کند. ارتباط بین نوشیدنی داغ و سرطان تا حد زیادی مشابه ارتباط بین مصرف الکل و سرطان مری است که یکی از رایج ترین سرطان ها در سراسر جهان است: تارنمای گزیده ای از نوشتارها
*
براساس مقاله‌ای که در ژورنال پزشکی بریتانیا منتشر شده، تحقیقاتی که صورت گرفته نشان می‌دهد که کسانی که مقداری قهوه در روز می‌نوشند کمتر از سایرین به امراضی مانند سرطان و بیماریهای کبدی دچار می‌شوند. البته پژوهشگران هنوز نتوانسته اند کاهش خطر ابتلای به این بیماری ها و نوشیدن قهوه را اثبات کنند. به خصوص احتمال مفید بودن قهوه در جلوگیری از امراض کبدی وجود دارد. به گفته پژوهشگران عوامل دیگری مانند نکشیدن سیگار یا تحرک بدنی می توانسته دلایل موثر دیگر در این زمینه باشد. در عین حال، نوشیدن مقادیر زیاد قهوه به خصوص هنگام بارداری می‌تواند زیانبار باشد. همچنین کسانی که عادت به نوشیدن قهوه ندارند نباید به خاطر فواید بهداشتی احتمالی، نوشیدن قهوه را آغاز کنند. نتیجه تحقیقات جدید که در دانشگاه ساتمپتون انجام شده تایید کننده پژوهش‌های قبلی در مورد احتمال مفید بودن مصرف قهوه، البته در حد اعتدال است. سرپرست این تحقیقات گفته است که "همیشه در زندگی باید توازنی بین خطرات و فواید هر کاری را در نظر گرفت و در مجموع، فایده مصرف قهوه به مقدار کم از خطر ناشی از مصرف آن بیشتر است". البته این موضوع در همه موارد صحت ندارد. به عنوان مثال، منابع پزشکی بریتانیا تاکید دارند که زنان باردار نباید بیش از ۲۰۰ میلیگرم کافئین - یک یا دو فنجان قهوه - در روز مصرف کنند و مصرف بیش از این می‌تواند خطر سقط جنین را افزایش دهد. همچنین زنانی که با خطر شکست استخوان روبرو هستند نیز بهتر است مصرف قهوه را به حداقل کاهش دهند. اما برای افراد بالغ و سالم، مصرف حدود ۴۰۰ میلیگرم یا کمتر در روز - یعنی سه تا چهار فنجان - مشکلی ایجاد نمی‌کند و ممکن است مفید باشد (۲۹ نوامبر ۲۰۱۷ / ۲ آذر ۱۳۹۶): تارنمای بی بی سی
رباعی: فایده و زیان قهوه
مصرف قهوه گفته اند ای دوست
سودمند است، بهر_ مو و پوست
گر که نوشی تو قهوه را بس داغ
"سرطان_ مری" بیایدت به سراغ
دکتر منوچهر سعادت نوری
*
همچنین نگاه کنید به
مصرف روزانه ی قهوه چه فوایدی برای بدن دارد؟ هفت (۷) اتفاق شگفت‌انگیز که با مصرف روزانه ی قهوه روی می‌دهد: تارنمای مجله ی سلامت
نه (۹) مزیت و فایده ی مصرف قهوه/ به زبان انگلیسی: تارنمای بهداشت
ده (۱۰) مزیت و فایده ی مصرف قهوه که شاید از آن بی خبرید/ به زبان انگلیسی: تارنمای ایده ها
بیست و چهار (۲۴) خاصیت قهوه برای سلامتی: تارنمای نوآورد
*
گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2017/11/blog-post_23.html
بخش های پیشین مجموعه ی گفتنی های تغذیه
