۱۳۹۴ بهمن ۳۰, جمعه

ایرانیان درپهنه ی سرزمین نیاکان آریایی: ۵١ - هووخشتره فرمانروای نامدار ماد ومساعی اوبرای تبدیل ایران به یک قدرت جهانی

 هوخشتره یا هووخشتره فرزند فرورتیش (خشتریه) نخستین پادشاهی است که یک سلطنت سراسری را در ایران تشکیل داد و ایران را به عنوان یک قدرت جهانی آن روز مطرح ساخت.
هووخشتره سومین و تواناترین شاه ماد در دوران باستان است... او را می‌توان بنیانگذار واقعی دولت ماد و معمار حقیقی امپراتوری ایرانیان باستان دانست.
https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AF
نام هُوخشتره پادشاه ماد را یونانیان به صورت (کیاکسار که لاتین کیخسرو است) نوشته اند و آن را در پارسی "سیاگزار" نوشته و بکار برده اند. به احتمال قوی، معنی نام او « خوش نشانه » است. در معنی کسی که می تواند خوب نشانه گیری کند. ریشه ی نام او از فعل هَخش در پارسی باستان آمده که به معنی نشانه گیری است. اجزاء این نام عبارت اند از هُوَ (خوب) + هَخش (نشانه گیری) + تَر (اضافه ی دستوری)
http://borhaan.com/viewtopic.php?f=64&t=2531&view=unread
هووخشتر: سومین پادشاه از سلسله ٔ مادکه نخستین سلسله ٔ سلاطین ایران است . او مملکت آشور وکرسی آن نینوا را بگشود و در سال ۵۸۴ پیش از میلاد درگذشت. هوخشتر یکی از پادشاهان نامی ایران و یکی ازقائدین مهم تاریخ بود. حدود ماد را به رود هالیس رسانید و آن را بزرگترین دولت آسیای غربی ساخت. نام هوخشتر را هرودت کواکسار نوشته ولی از کتیبه ٔ بیستون داریوش اول معلوم است که هووخشتر بود. از شاهان سیاستمدار کم نظیر بوده است. در موقع جلوس او اوضاع ماد خطرناک بود. وی بیدرنگ دست به اصلاحات زد و قشونی به اسلوب آسوری ترتیب داد و با ساز و برگ متداول مسلح ساخت و به آسور حمله کرد. آسوریها سخت پا فشردند ولی سرانجام سردار آسور شکست خورد (ایران باستان ص ۱۸۲): لغت نامه ی دهخدا / واژه نامه‌ی پارسی ویکی
http://parsi.wiki/dehkhodaworddetail-74a1b6a8ee5d43c3bf84aadee3bd4a70-fa.html
دولت ماد در زمان هووخشتره به بزرگ‌ترین پادشاهی غرب آسیا حکومت می‌کرد و سراسر ایران را برای نخستین بار در تاریخ به زیر یک پرچم آورد. هوخشتره بنیانگذار نخستین قدرت ایرانی بود. پایه گذاری دولت ماد به عنوان نخستین دولت بر پایه وحدت اقوام مختلف ساکن فلات ایران با مشترکات و پیوندهای فرهنگی را باید به عنوان مهم‌ترین رویداد در تاریخ ایران به شمارآورد. مجموعه ی لشکرکشی ‌های آشور به سرزمین ماد در قرن هشتم پیش از میلاد و خطر حمله از غرب به ‌وسیله ی دولت زورمند آشور، نیاز تشکیل یک دولت متمرکز را برای مادها که جدیدترین مهاجران به زاگرس بودند بوجود آورد. هرودوت می ‌نویسد: آشوری‌ها در آسیا پانصد سال حکومت کردند، اول مردمی که سر از اطاعت آن‌ها پیچیدند، مادها بودند. اینان برای آزادگی جنگیدند،
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2014/03/blog-post_11.html 
هوخشتره فقط یکی دو نسلی قبل از «کورش» زندگی می کرده و دورانش باید برای ما به همان اندازه مورد ارجاع باشد که دوره کورش و داریوش. اما می بینید که حتی اسمش هم برای ما غریب و نامانوس است،.. انتخاب کورش و هخامنشیان، به عنوان آغازگران تاریخ ایران و بیش تر از آن، عدد ۲۵۰۰ سال برای طول این تاریخ، ارتباط زیادی به روایت مورد نیاز در دوره معاصر برای شکل دادن به هویت تاریخی ملت ایران دارد. اما می شود دید که هم این عدد و هم این دوره نشان دهنده تغییر خاصی نیستند و به راحتی می شده نقطه قبل تر یا بعدتری از تاریخ را به عنوان «آغاز» تاریخ ایران انتخاب کرد. مثلا حتی اگر هدف مان از انتخاب دوره هخامنشی، «ایرانی» بودن زبان آن ها باشد، دوره ای که «هوخشتره» در آن زندگی می کرده، یعنی دوره «مادی» را هم می شود به راحتی از طریق همین شاخصه، یعنی «ایرانی» بودن زبان شان، به عنوان نقطه آغاز برگزید. مگر نه این که طبق همان روایاتی که در آن کورش شخصیت اصلی است، یعنی روایات یونانی، مادر کورش دختر آستیاگ مادی بوده و آستیاگ هم پسر همین هوخشتره پس چرا این هست و آن نه؟ پس می شود به راحتی این تاریخ را از دوره «ماد» آغاز کرد و در مورد تاریخ ۲۶۰۰ ساله ی ایران صحبت کرد: خداداد رضاخانی
http://www.rayansaman.com/%D9%87%D9%88%D8%AE%D8%B4%D8%AA%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%B2-%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%B4-%DA%86%DB%8C-%DA%A9%D9%85-%D8%AA%D8%B1-%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D8%9F/#sthash.8BpDl9UV.dpuf
 تاریخ ماد و هووخشتره: تا صد سال پیش برای نوشتن تاریخ ماد٬ جز نوشته های مورخین یونانی چیزی در دست نبود. ولی از یک قرن پیش تا کنون در نتیجه تلاش باستان شناسان هزاران سند کتبی و آثار ارزنده تاریخی از زیر خاک به دست آمده است با اینکه این آثار مستقیما مربوط به تاریخ ماد نیست؛ و از تاریخ بابل و آشور و دیگر کشورهای شرق نزدیک حکایت می کند؛ باز کم و بیش در روشن کردن تاریخ ماد موثر است. اقوام آریایی (آریایی به معنی اصیل ، نجیب وشریف است) دراوایل هزاره دوم قبل از میلاد به نواحی شمال فلات ایران مهاجرت کردند. دسته ای از آنها به هند رفتند ودسته ای دیگر در ایران ماندند. اقوام هند وایرانی خود را آریایی نامیدند. قبیله های بزرگ آریایی بعد ها به نام مادها درغرب ایران ، پارس ها در جنوب و پارت ها در شمال شرقی ایران معروف شدند. ماد، نام سرزمینی بود که تیرهٔ ایرانی مادها در آن ساکن بودند. این سرزمین دربرگیرنده بخش غربی فلات ایران بود. سرزمین آذربایجان فعلی در شمال غربی فلات ایران را با نام ماد کوچک و ناحیه امروزی تهران ( ری )،حوزه شمال غربی کویر مرکزی، همدان، کرمانشاه، لرستان‌، و کردستان را با نام ماد بزرگ می‌شناختند. پایتخت ماد در گذشته هگمتانه نام داشت که بعدها به اکباتان تغییر نام داد.  ماد‌ها پایه‌های نخستین شاهنشاهی (۷۲۸-۵۵۰ پ.م.) آریایی ‌تباران را در ایران بنیاد نهادند. در آغاز قرن ۶ پ. م. با شکست آشور که بزرگترین دشمن مادها بود.و فتح شرق لیدیه پادشاهی ماد تبدیل به شاهنشاهی بزرگی در آسیا شد. امپراتوری ماد در زمان، هووخشتره به بزرگترین پادشاهی غرب آسیا حکومت می کرد و سراسر ایران را آن چنان که در نقشه سرزمین ماد هویدا است برای اولین بار در تاریخ به زیر یک پرچم آورد. هوخشتره بنیانگذار اولین قدرت ایرانی بود.: انی کاظمی
http://tarikhema.net/ancient/1493/%D8%B2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%82%D9%88%D8%A7%D9%85-%D8%A2%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%88-%D9%85%D8%A7%D8%AF-%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86/

مساعی هووخشتره  برای تبدیل ایران به یک قدرت جهانی: مرگ فرورتیش پدر هووخشتره و شکست مادی‌ها، منجر به استقرار فرمانروایی سکاها در ماد شد تا این‌که سرانجام هووخشتره توانست به ۲۸ سال فرمانروایی آن‌ها پایان دهد. وی "مادیا" پادشاه سکاها را به همراه سرکردگانش به مهمانی خواند، همه را مست کرد و به قتل رسانید و بدین ترتیب غایلهٔ سکاها را پایان داد. چون از جهت سکاها، آسودگی خاطر وی فراهم شد، تصمیم به نابودی امپراتوری آشور گرفت. هووخشتره، شکست پدرش فرورتیش را در برابر آشوری‌ها دیده بود و از آن درس عبرتی آموخته بود. او فهمید که برای مقابله در برابر آشوریان، می‌بایست نیروی نظامی مجهزی تشکیل دهد؛ زیرا سربازان طوایفی که به همراه سرکردگان خود در هنگام جنگ به اردو می‌پیوستند، هرگز از عهدهٔ یک سپاه منظم بر نمی‌آیند. به همین خاطر ابتدا ارتش ماد را تجدید سازمان و نوسازی کرد و به جای تقسیمات سابق عشیرتی، آن‌ها بر حسب نوع سلاح تقسیم‌بندی کرد و این خود استعداد جنگی ‌آن‌ها را بسیار بالا برد. وی در این راه باقی‌ماندهٔ سکاها را هم به خدمت گرفت. هووخشتره سپس با دولت بابل متحد شد و با نیروی نظامی خود به سوی سرزمین آشور حرکت کرد . در سال ۶۱۴ پیش از میلاد از کوه‌های زاگرس گذشت و ضمن تسخیر آبادی‌های آشوری سر راه، شهر آشور پایتخت باستانی دولت آشور را در محاصره گرفت. پس از سقوط شهر آشور، پادشاه بابل نبوپولاسار در شهر آشور به دیدار هووخشتره آمد و در آنجا پیمان دوستی ماد و بابل تجدید شد. در سال ۶۱۲ پیش از میلاد هووخشتره و نبوپولاسار توانستند با حمله به نینوا پایتخت آشوریان و فتح آن، به عمر امپراتوری آشور خاتمه دهند. پس از فتوحات و پیروزی‌های فراوان، هووخشتره این بار متوجه غرب و لیدیه و شهرهای تجاری یونان شد. وی با آلیات شاه لیدیه جنگید و توانست سرزمین‌های بالای رود هالیس را تصرف کند. جنگ بین مادها و لیدی‌ها سرانجام در سال ۵۸۵ پیش از میلاد مسیح به دلیل خورشیدگرفتگی ناگهانی پایان یافت. هووخشتره هم در همان سال و یا سال بعد درگذشت... قزقاپان مقبره‌ای صخره‌ای در استان سلیمانیه در کردستان عراق است که بر طبق گفتهٔ تاریخ ‌شناس روس "ایگور دیاکونوف" آرامگاه هووخشتره است.
https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%88%D9%88%D8%AE%D8%B4%D8%AA%D8%B1%D9%87

تهیه و تدوین
دکتر منوچهر سعادت نوری

گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2016/02/blog-post_19.html
Notes on Aryans: Cyaxares, the Emperor who turned Iran into Great Power
Abstract: The Medes were the people of Indo-Iranian (Aryan) origin who inhabited the western and north-western portion of present-day Iran/  Cyaxares (died 585 BC), king of Media reigned from 625 to 585 BC/ Cyaxares (Born in Ecbatana, present-day Hamadan).  the son of King Phraortes, was the third and most capable king of Media/ His Name
Collected and Prepared By
Manouchehr Saadat Noury, PhD
http://iranian.com/posts/notes-on-aryans-cyaxares-the-emperor-who-turned-iran-into-great--66279
بخش های پیشین مجموعه ی ایرانیان درپهنه ی سرزمین نیاکان آریایی
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2014/04/blog-post_17.html